Covid is niet voorbij

COVID-19

Covid is niet voorbij.

27.03.2023

Klik op een figuur voor een grotere versie.

Iedereen wil dat de Covid-19-epidemie voorbij is. Onlangs werd ik geïnterviewd (Figuur) en dit hielp me om de belangrijkste vragen te verduidelijken. Of een epidemie al dan niet relevant is, hangt af van de impact op mortaliteit en morbiditeit. Hoe gaat het met de SARS-CoV-2-epidemie?

Observaties:
1. Oversterfte blijft hoog.
2. Gezondheidseffecten op de lange termijn.
3. Infecties leiden tot ziekte en sterfte.
4. Gevaccineerde mensen blijven gezonder.
5. De impact evolueert om te blijven.
6. Endemiebestrijding.

Figuur 1. Interview AD. Groene hart. 25.03.2023.

1. Oversterfte blijft hoog.

De oversterftecijfers in Europa lagen in 2020, 2021 en 2022 rond de 10-12%. Het lijkt redelijk om voor 2023 vergelijkbare cijfers te verwachten. Over het algemeen gaat de gradiënt van Noord naar Zuid naar Oost-Europa, met Nederland als uitzondering, harder worden getroffen dan zelfs Zuid-Europese landen. Oversterfte was vergelijkbaar in alle leeftijdsgroepen (figuur 2), en dit leidde tot een ongekende daling van de levensverwachting in de meeste landen (figuur 3). In de eerste twee jaar was de aan Covid toegeschreven sterfte de oorzaak van de oversterfte, oversterfte in 2022 komt verderop aan de orde.

Figuur 2. Absolute sterfte en relatieve oversterfte (oranje met percentage) per leeftijdsgroep.

Figuur 3. Veranderingen in levensverwachting sinds de jaren zestig

2. Gezondheidseffecten op de lange termijn

Het ziekteverzuim varieert in het jaar, maar is gestegen van ongeveer 4% vóór de epidemie tot 5 – 5,5% in 2020 (figuur 4), wat aangeeft dat de epidemie ernstige gevolgen heeft voor de gezondheid. De stijging is het sterkst bij het langdurig ziekteverzuim van 3 maanden naar 2 jaar. De stijging van het ziekteverzuim was het sterkst in contactberoepen. Door covid zijn vele duizenden mensen arbeidsongeschikt geraakt, wat leidt tot productiviteitsverlies en mogelijk tot grote financiële claims.

De belangrijkste doodsoorzaken als gevolg van acute Covid-19 zijn hart- en vaatziekten en ontregeling van het afweersysteem. SARS-CoV-2-infectie heeft ook aanzienlijke gezondheidseffecten op de lange termijn, d.w.z. langdurige (Long) covid, met veel verschillende symptomen en ziektemechanismen (Figuur 5). Risicofactoren en ernst van Long-Covid komen niet overeen met die van acute Covid. In tegenstelling tot acuut Covid komt Long-Covid meer voor bij vrouwen dan bij mannen, en leeftijd en overgewicht hebben een minder groot effect. De P4O2 Long-Covid-studie voor persoonlijke geneeskunde toont verschillende subgroepen met betrekking tot geslacht en leeftijd met verschillende symptomen, zoals hart- en vaatziekten en longaandoeningen.

Long-Covid heeft veel verschillende oorzaken. Long-Covid kan worden veroorzaakt door (a) ernstige weefselbeschadiging in longen en hersenen, (b) persisterende (blijvende) virusinfectie, (c) auto-immuunreacties, (d) ontregeling van het immuunsysteem, (e) microstolsels die hart- en vaatziekten veroorzaken, en (f) herinfecties (Figuur 6). Dit kan verklaren waarom Long-Covid klachten sterk variëren en zelfs kunnen toenemen. Ontregeling van het immuunsysteem kan verschillende opportunistische infecties veroorzaken, waaronder Aspergillus (schimmelinfectie). De cardiovasculaire gevolgen van Long-Covid zijn het sterkst, wat een verlate sterfte veroorzaakt, die niet meer als Covid-gerelateerde sterfte wordt vastgelegd.

Figuur 4. Ziekteverzuim voor en vanaf Covid.

Figuur 6. Vier hypotheses voor Long-Covid.

Figuur 5. Long-Covid symptomen.

3. Infecties leiden tot ziekte en sterfte.

De levensverwachting daalde in landen met veel SARS-CoV-2-infecties (figuur 7), maar niet in landen die het virus sterk inperkten (containment), zoals Japan en Zuid-Korea (figuur 8). Sommige landen deden containment met testen-traceren-isoleren, terwijl andere kozen voor lockdowns. Saillant detail; tijdens de epidemie steeg de levensverwachting van China tot boven die van de VS. De eliminatie van SARS-CoV-2, niet de beperking, leidt tot de beste resultaten voor de gezondheid, de economie en de burgerlijke vrijheden.

Hoewel beweerd wordt dat anti-epidemische maatregelen gepaard gaan met negatieve psychologische effecten, zijn deze niet terug te vinden op populatieniveau. De sterkste effecten op depressie en angst houden verband met de ernst van de ziekte bij significante anderen (Figuur 9).

Symptomen van luchtweginfecties zijn, net als hooikoorts, het sterkst gerelateerd aan de immuunrespons tegen het virus, en niet aan het virus zelf. Virussen hebben een evolutionair voordeel als ze mensen kunnen infecteren voordat ze symptomen veroorzaken, aangezien zieke mensen de neiging hebben zichzelf te isoleren. Daarom is het weinig verrassend dat de hoogste virustiters gevonden worden 3 tot 1 dag vóórdat men ziek wordt, of zelfs bij geïnfecteerde mensen die nooit ziek worden. Dit illustreert dat testen zeer belangrijk is om besmetting te verminderen, en dat het algemeen wordt aanbevolen door de WHO en ook de experts doen dit in hun privé leven (figuur 10). Testen is een essentieel onderdeel van het bestrijden van epidemieën.

Figuur 7. Veranderingen in levensverwachting in landen waar de epidemie nauwelijks werd ingeperkt.

Figuur 8. Veranderingen in levensverwachting in landen die de virus verspreiding werd geminimaliseerd.

Figuur 9. Invloed van ernst Covid in vrienden en familie op psychische gezondheid.

Figuur 10. Marion Koopmans, OMT-lid die in haar eigen leven zorgvuldiger omgaat met mogelijk virus besmettingen dan het OMT advies.

4. Gevaccineerde mensen blijven gezonder.

Het doel van vaccinatie is bescherming tegen ziekte en de Covid (RNA) vaccins zijn hier zeer effectief in. Vaccinatie is niet bedoeld om de epidemie onder controle te krijgen door het stoppen van virusverspreiding. Dat lukt ook niet, want coronavirussen geven geen steriliserende immuniteit.
Immuniteit na vaccinatie is goed en de risico's zijn zeer beperkt. Helaas is de immuniteit na vaccinatie of infectie met coronavirussen slechts van korte duur, waardoor nooit groepsimmuniteit wordt bereikt. Infectie heeft te veel bijwerkingen om een goede strategie te zijn om immuniteit op te wekken (figuur 11).

Vaccinatie-complotdenkers hebben sterk campagne gevoerd tegen vaccinatie, door angst te zaaien over het Spike-mRNA, zonder te zeggen dat SARS-CoV-2 hetzelfde mRNA heeft als de vaccins, samen met eiwitten die het mRNA kopiëren en eiwitten die het immuunsysteem ondermijnen. De incidentie van serieuze vaccinbijwerkingen (1:10.000 tot 100.000) is veel minder dan de waargenomen oversterfte. Analyse van 35 gevallen van individuele sterfte na vaccinatie wees in geen enkel geval het vaccin aan als de doodsoorzaak. Bij jonge mensen werd geen vaccin-gerelateerde sterfte waargenomen en andere oorzaken van sterfte lagen meer voor de hand. Vergelijkingen tussen landen (figuur 12) en tussen gevaccineerde en ongevaccineerde mensen binnen een land (figuur 13) laten zien dat vaccinatie beschermt tegen sterfte.

Infectie vergroot de kans op dodelijke hart- en vaatziekten, waaronder hartfalen, beroerte, atriumfibrilleren, myocardinfarct en veneuze trombo-embolie (VTE). Uit de gegevens blijkt dat vaccinatie zowel beschermt tegen directe sterfte door Covid als vertraagde sterfte door hart- en vaatziekten (Figuur 14) veroorzaakt door Covid.

Infectie en vaccinatie hebben verschillende effecten op het immuunsysteem, aangezien virussen verschillende strategieën hebben om neutralisatie door het immuunsysteem te voorkomen. Bepaalde sterke anti-SARS-2 afweerreacties zorgen voor ernstige COVID-19. Ernstige Covid wordt veroorzaakt door infecties die mogelijk dodelijke, sterke en afwijkende immuunrespons uitlokken. Dit kan ertoe leiden tot auto-immuniteit en feedbackmechanismen die de afweerreactie stoppen waardoor persistente (blijvende) infecties ontstaan. Vaccinatie voorkomt deze pathologische reacties. De pathologische afweerreacties worden geassocieerd met gevaarlijke activering van afweercellen en trombocyten, wat anders kan leiden tot hart- en vaatziekten. Herhaalde vaccinaties met mRNA-vaccins verminderen de schadelijke immuunrespons.

Figuur 11. Infectie heeft veel meer risico’s dan vaccinatie.

Figuur 12. Vaccinatie van 60+ populatie correleert negatief met hun gemiddelde verlies in levensverwachting.

Figuur 13. Grotere sterftekans bij ongevaccineerde mensen.

Figuur 14. Verschillen in sterfte door hart- en vaatziekte in mensen die niet en wel gevaccineerd zijn.

5. Virus evolutie gaat niet helpen.

Virussen en het immuunsysteem zijn verwikkeld in een wapenwedloop. Gastheren en virussen evolueren voortdurend in reactie op elkaar: terwijl een gastheer een virus probeert te onderdrukken, probeert het virus het immuunsysteem van de gastheer te snel af te zijn en te onderdrukken. Sommige mensen suggereren dat virussen de neiging hebben milder te worden in het veld, maar daarvoor is geen bewijs. Vaak wordt verwezen naar het myxomavirus bij konijnen, dat vroeger meer dan 90% van de Europese konijnenpopulaties in Australië doodde. Zorgvuldige evaluatie toont aan dat het virus nog even virulent was voor andere konijnen, maar dat in Australië konijnen zijn geselecteerd die minder gevoelig waren.

Mutaties verhogen meestal de virusvirulentie. De meeste virussen evolueren naar snellere reproductie, wat vaak gepaard gaat met een ernstiger ziekte. Dit is waargenomen voor RNA-virussen zoals Zikavirus, WestNijlvirus, Denguevirus, Ebolavirus, Enterovirus-71 en Poliovirus. Een ander voorbeeld is HIV, de veroorzaker van AIDS, waar een sterke selectie plaatsvindt op snellere vermenigvuldiging. De quasi-soortpopulatie zou een sleutelfactor kunnen zijn die zorgt voor het virulenter worden van RNA-virussen. Als evolutie de Covid-epidemie gaat veranderen, dan is het waarschijnlijker dat dit een SARS-CoV-2 zal opleveren die zieker maakt.

Gelukkig hebben coronavirussen een proofreading RNA-polymerase (muteren minder dan andere RNA-virussen) en zullen dus langzamer evolueren dan andere RNA-virussen. Aanpassing tot een mildere pathogene stam blijft echter zeer onwaarschijnlijk. De waarneming dat infecties milder verlopen komt hoofdzakelijk door betere bescherming door vaccinatie en betere therapieën.

6. Endemie-bestrijding.

De epidemie is overgegaan naar een endemie met dezelfde impact als de eerdere epidemische fase. Endemisch betekent dat het virus in vergelijkbare mate door de bevolking circuleert, maar het is geen verbetering van de gezondheidssituatie. Endemisch Covid vertoont 10-12% oversterfte in West-Europese landen, met de hoogste sterfte in Nederland. In 2021 was COVID-19 de belangrijkste reden van het verlies van levensjaren: 180.000 (Figuur 15). De voorspelling is dat Nederland in 2023 een zelfde oversterfte krijgt - opnieuw ongeveer 15.000 doden extra op een bevolking van 18 miljoen. Onder invloed van de complotdenkers van ‘waarheid en liefde’ is het Nederlandse beleid gevangen in valse tegenstellingen tussen wetenschap en pseudowetenschap.

Dus hoe bestrijden we een endemie? Niet met lockdowns, aangezien ze een laatste redmiddel zouden moeten zijn om epidemieën te bestrijden en volledig overkill zijn voor endemische fasen. Duurzame strategieën vragen om een combinatie van maatregelen om (de impact van) besmettingen te verminderen tegen minimale kosten en overlast voor de samenleving.

Geschikte strategieën zijn vaccinatie (een of twee keer per jaar), testen voordat je kwetsbare mensen en/of grote groepen ontmoet, betere ventilatie en/of afstand houden. Beleidsmakers moeten deze maatregelen als wijsheid communiceren uit zorg en liefde voor elkaar, maar in situaties met grote impact, zoals ziekenhuizen en verpleeghuizen, kan handhaving nodig zijn.

Liegen en mensen laten sterven is een daad die noch uit waarheid noch uit liefde is, die de samenleving vastzet in de nadelige gevolgen van de Covid-endemie. Zorgen voor anderen gebeurt vanuit feitelijke waarheid en echte liefde die iedereen een gezonde vrijheid geeft.

Figuur 15 Aandoeningen die leiden tot het meeste verlies in levensjaren.

John Jacobs
27.03.20223