COVID-19

Infectie zonder ziekte

John Jacobs, 4 januari 2020. 
De COVID-19 epidemie is moeilijk te begrijpen en te bestrijden zonder een korte inleiding in de virologie. Eerder schreef ik over virussen die ontsnappen aan het afweersysteem.
 
Virologen maken onderscheid tussen besmetting, infectie en ziekte (Figuur 1). Besmetting is dat iemand wordt blootgesteld aan het virus. Besmetting kan leiden tot infectie, als het virus een cel weet te infecteren voor dat het wordt opgeruimd. Dat leidt tot vermenigvuldiging van het virus in de gastheer (zoals de mens), maar het kan ook zijn dat het virus al opgeruimd is voordat het bij een receptor komt. Dan wordt iemand niet geïnfecteerd en blijft deze immunologisch naïef. Indien het virus de nieuwe gastheer kan infecteren wordt het virus vermenigvuldigd in de bovenste luchtwegen. Daardoor wordt deze nieuwe persoon besmettelijk voor zijn omgeving en kan andere mensen besmetten. Geïnfecteerde personen kunnen ziek worden en ziekte kan zich verergeren tot longontsteking en sepsis.
Figuur 1. Relatie besmetting, infectie en ziekte.
A. Iemand wordt besmet maar niet geïnfecteerd omdat het virus opgeruimd wordt voordat het kan infecteren.
B. Iemand wordt besmet en geïnfecteerd, zonder ziek te worden. Deze persoon bouwt immuniteit op.
C. Iemand wordt besmet, geïnfecteerd en ziek; ziekte kan mild zijn,
D. Ziekte kan verergeren tot longontsteking en sepsis.

Asymptomatische infectie in naïeve personen.

Niet iedereen wordt ziek na infectie, waar waarom is dat? De natuurlijke afweer is goed in het herkennen van virussen en als deze optimaal werkt kan een virus eenvoudig worden opgeruimd voordat iemand echt ziek wordt. Vanwege de infectie zal ook de specifieke afweer worden aangezet en leiden tot immuniteit, maar het virus is geklaard voordat de persoon echt ziek zou worden (Figuur 2). Als de natuurlijke afweer onvoldoende is worden mensen wel ziek en mogelijk zelfs ernstig ziek. Daar moet de specifieke afweer worden aangezet en die ruimt dan het virus op. Dat kan twee weken duren omdat iemand immunologisch naïef is, waardoor het virus zich door het lichaam kan verspreiden en iemand ernstig ziek kan worden.​
Figuur 2. Infecties in naïeve personen.
A. Start infectie.
B. Asymptomatische klaring van infectie.
C. Infectie breekt door en persoon wordt ziek.
BMZ = Basaalmembraan zone. Tc. Cytotoxische T cel. B = B-cel. IgG = immunoglobuline G. Blauwe cellen zijn dendritische cellen die de afweer coördineren, groen zijn de effector afweercellen. Grijs = normaal weefsel, groen = immuniteit, rood = virus en/of geïnfecteerde cel of weefsel, geel = gezond weefsel.

Kinderen zonder klachten

Zoals bij veel luchtweginfecties, bestaat er geen duidelijke relatie tussen klachten en hoeveelheid virus in een persoon. Sterker nog, als de klachten beginnen neemt doorgaans de hoeveelheid virus af. Kinderen met asymptomatische infectie kunnen hogere virustiters hebben dan kinderen zonder (typische) klachten. De complicatie MIS-C een post-sepsis synndroom in kinderen is weliswaar zeldzaam, maar te ernstig om te negeren. 

Asymptomatische infectie in gevaccineerd persoon.

Natuurlijke immuniteit is onveranderd in gevaccineerde personen. Ondanks de immuniteit verandert er weinig in de eerste stadia (Figuur 3). Als de natuurlijke afweer de infectie klaart, wordt de persoon niet ziek. Het verschil ontstaat als de infectie doorbreekt, dan ruimt de specifieke afweer de infectie op. Deze infectie gaat dus een stapje verder dan de asymptomatische infectie bij naïeve personen. Het is waarschijnlijk dat hier meer virus wordt geproduceerd dan bij iemand waar de natuurlijke afweer het virus kan opruimt. 
Figuur 3. Infecties in gevaccineerde personen.
A. Start infectie.
B. Asymptomatische klaring van infectie.
C. Infectie breekt door, maar wordt opgeruimd door antistoffen en T-cellen van specifiek immuunsysteem.

Samenvatting infectie en ziekte

Ziekte is een slechte maat voor besmettelijkheid. Het selectief opsporen van mensen met klachten zal nooit leiden tot het stoppen van de epidemie, infecties moeten proactief worden opgespoord. Dat geldt ook na vaccinatie, want er is geen reden om aan te nemen dat vaccinatie beschermt tegen infectie: het mechanisme, de goed op gezette trials en ook de overige data leveren daar geen bewijs voor.
John Jacobs
04.01.2021