Malmö, Joden & Moslims.

John Jacobs,
5 mei 2024

Malmö, Joden & Moslims.

In 2022 werd ik uitgenodigd voor een conferentie over kunstmatige intelligentie (AI) en ethiek in Malmö [1]. De belangrijkste ethische zorg van AI is discriminatie, en de conferentie gaf veel menselijke wijsheid over samenleven. Maar eerst bespreek ik het Eurovisie Songfestival en het Israëlisch-Palestijnse conflict voordat ik terugkeer naar de bredere context van joden en moslims, en oorlog en vrede in deze wereld.

Eurovisie.

Het Eurovisie Songfestival viert de culturele diversiteit Europa met enkele vergelijkbare of aangrenzende landen (Israël, Turkije, voormalige Sovjetrepublieken, Australië). De songs zijn van politiek. Nadat Zweden het festival in 2023 won, wordt het in 2024 in Malmö gehouden. Hoewel zonder politiek, is het festival niet onwetend over de situatie in de wereld. In 2022 viel Rusland Oekraïne binnen en werd Rusland uitgesloten van deelname. De combinatie van een geweldig lied en internationale sympathie hielp het Oekraïense lied dat jaar aan de overwinning. In omgekeerde analogie met Oekraïne hebben sommige mensen opgeroepen tot een boycot van Israël.

Gaza-Israël oorlog.

In oktober 2023 viel Hamas (Gaza) Israël aan met terreur (1269 moorden, martelingen en ontvoeringen) [2] en 10.000 raketten [3]. Ongeveer 10% van deze raketten kwam niet in Israël, en het lijkt waarschijnlijk dat de beruchte verwoesting van het Gaza ziekenhuis werd veroorzaakt door een Hamas-raket [4]. Internationale wetgeving geeft Israël het recht om terug te vechten. Behalve eindeloze loopgravenoorlogen is vrijwel geen enkele oorlog proportioneel. Propaganda verstoort de oorzaken van menselijk lijden. Dit conflict is een nieuwe humanitaire ramp in de regio (na Syrië, Libanon, Irak, Koerdistan). Beide partijen en hun internationale bondgenoten gooien olie op het vuur.

De staat Zion.

Europa, Noord-Afrika en West-Azië beschikken al eeuwenlang over de diaspora-huizen voor Joden, waarbij slechts een minderheid van de Joden nog steeds in het land woont dat in de Bijbel wordt beschreven. Na de nederlaag van het Ottomaanse rijk in de Eerste Wereldoorlog verdeelden de Britten hun gebied in Arabië in een Frans en Brits deel, en het Britse deel werd verder verdeeld in verschillende landen. De Verenigde Naties (VN) kozen voor een tweestaten-oplossing in de historisch betwiste regio met een Joodse en een Arabische staat [5]. Omdat deze tweestaten-oplossing een Joods thuisland erkent, is het zionistisch [6]. Israël, opgericht in 1948, is een democratische staat geworden, met volledige democratische rechten voor Moslim-, Arabische-, Druzen- en christelijke minderheden [7], wat uniek is in de Arabische wereld.

Nakba van Palestina.

De Arabische wereld verwijst naar de stichting van Israël als Nakba, d.w.z. de catastrofe [8]. De overige regio's van Palestina, de Westelijke Jordaanoever en Gaza, waren niet direct met elkaar verbonden, maar grenzen respectievelijk aan de Arabische landen Jordanië en Egypte. In 1947-1949, misbruikte Israël het VN-verdelingsplan met etnische zuivering door Arabieren weg te jagen uit het gebied van de Joodse staat. Israël heeft veel gewapende conflicten gehad met aangrenzende Arabische staten en heeft over het algemeen blijk gegeven van zijn militaire superioriteit. Als gevolg van de Nakba nam het antisemitisme in veel Arabische landen toe en vertrokken vrijwel al hun Joden naar Israël, waardoor de bevolkingsstatistieken van Israël veranderden.

Extreme crashes.

Extremisten aan beide kanten destabiliseren het vredesproces door haat-zaaiende uitlatingen en geweld, en roepen op tot oorlog en vernietiging.

Israëlische extremisten nemen geen genoegen met de internationaal aanvaarde grenzen van Zion. Ze verleggen de grenzen op de Westelijke Jordaanoever door de Arabieren te verdrijven. De huidige Israëlische regering biedt stille steun aan dit kolonistenbeleid, dat in schril contrast staat met de mensenrechten binnen de staat Israël [9].

In tegenstelling tot de Westelijke Jordaanoever behield Gaza in 2006 zijn volledige onafhankelijkheid, maar werd afgescheurd door een intern Palestijns conflict. In 2007 pleegde Hamas broedermoord op Fatah werd de heerser van Gaza [10]. Het terreurbewind van Hamas [11] heeft het land geïsoleerd van zijn Arabische buurland Egypte, dat de grens met Gaza volledig sloot. Hamas ontvangt financiële steun van Koeweit en Turkije, en militaire steun van Iran. In de Arabische wereld heeft Hamas begin 2023 een Fatwa ontvangen wegens (a) corruptie en schending van de mensenrechten in Gaza, en (b) de schending van de islamitische wet, de Heilige Koran en de Sunnah [12]. Hamas erkent de staat Israël niet en maakt daarmee duidelijk dat het land geen tweestaten-oplossing zal accepteren. Fatah hekelt Hamas vanwege de terreuraanslagen op 7 oktober 2023 [13].

Het Joods-Arabische conflict verspreidt zich over de hele wereld, waarbij hardliners in het Westen tegen Israël protesteerden vóór haar tegenaanval, ironisch vanwege de vermeende bezetting van Gaza, en niet die van de Westoever [14]. Antisemitische en islamofobe gevoelens in de westerse wereld raken elkaar over dit conflict, dat onoplosbaar lijkt. Toch liet menselijke wijsheid in Malmö, verandering zien door wederzijds begrip. Dus nu over deze Zweedse stad.

Divers Malmö.

In 1943 kon het bezette Denemarken nazi-Duitsland niet langer tegenhouden voor de systematische vernietiging van joden op hun grondgebied. De Denen hielpen 95% van hun Joden te ontsnappen naar steden in het zuiden van Zweden, zoals Malmö [15]. Rond de eeuwwisseling kwamen er veel vluchtelingen uit Oost-Europa en het Middellandse Zeegebied [16]. Momenteel herbergt de stad meer dan 180 nationaliteiten. Slechts 42% van de inwoners zijn Zweden, waarvan ook beide ouders in Zweden zijn geboren. 36% is in het buitenland geboren, en bij 22% is één of beide ouders in het buitenland geboren [17]. Bijna 40% van de bevolking is christen, 13% moslim en 0,14% joods [18]. De stad heeft een Zuid-Europese uitstraling, in tegenstelling tot de Noord-Europese ligging.

In 2012 en 2017 werden bommen geplaatst bij synagogen in Malmö en werden joden bedreigd [19]. Extremisten praten niet met elkaar, maar herhalen elkaars retoriek om het conflict te laten escaleren [20]. Gezien het etnische kruitvat zou een etnisch conflict deze prachtige stad in stukken kunnen scheuren. Ik kom terug op de AI-conferentie over hoe dit conflict kan worden gestopt.

Weg naar vrede.

Een lokale Rabbijn en Iman deelden hun wijsheid en ervaringen op deze AI-conferentie in Malmö. Geen wiskundige formules om veiligheidsrisico's beter te onderscheiden, maar op menselijke wijsheid. Ze spraken over de vreedzame verandering in Malmö die plaatsvond dankzij menselijke dialoog en begrip [21]. De Abrahamitische religies delen cruciale humanitaire waarden. Door elkaar te leren kennen wordt de weg vrijgemaakt voor vreedzaam samenleven. Bij elke aanleiding, tegen joden of tegen moslims, namen hun religieuze leiders contact met elkaar op en deelden ze hun zorgen over de veiligheid, religieuze waarden en achtergronden. Dit deelden ze ook met hun volgelingen. Ze namen het voor elkaar op in hun verklaring voor de-escalatie en vrede. Minderheden zouden zichzelf niet tegen bedreigingen hoeven te beschermen, maar de bredere gemeenschap zou ervoor moeten opkomen. Als we de anderen niet beschermen, zal niemand ons beschermen als ze worden bedreigd of aangevallen.

De dialoog tussen Rabbi en Iman was indrukwekkend en de effectiviteit van hun samenwerking werd bevestigd door de burgemeester van de stad. Ze liet de geschiedenis van de stad zien en vertelde hoe deze de stad veranderde van herhaalde escalaties naar het vinden van vreedzame oplossingen om samen te leven.

Toepassen

Ik denk niet dat de mensen in Malmö heel anders zijn dan die in de rest van de wereld. Het is altijd moeilijk om lief te hebben wie je niet kent. Vreemdelingenhaat heeft een intrinsiek vrees voor het onbekende dat dat gehaat en ontmenselijkt wordt. Politici gebruiken en misbruiken het anders zijn om afstand te creëren in populisme. Het verhaal van de vreemdeling verandert naarmate ze worden ontmoet: het worden interessante nieuwe vrienden.

Menselijke wijsheid begint met ontmoeting van aangezicht tot aangezicht, van hart tot hart, van ziel tot ziel. Mijn vrienden zijn misschien etnisch, cultureel en religieus verschillend, maar in hun hart zijn ze medemensen. Ik hou van ze omdat ik ze ken.

John Jacobs,
5 mei 2024

Zie ook dicht: Oorlog?