Kwaadaardig viraal complot
John Jacobs, 23 april 2020
In tien dagen is twaalf keer een zendmast in brand gestoken.[1] Steeds vaker verschijnen berichten over 5G straling als oorzaak van de corona epidemie. Net zoals eerder 4G gekoppeld werd aan de varkenspest en 3G aan SARS.[2] Nieuw, anders en onbekend leidt tot kort-door-de-bocht samenzweringen. Onderbuikgevoelens zijn een dankbare combinatie voor bedenkers van complottheorieën. Dan maakt het niet uit of iets gevaarlijk is of juist nuttig.
---
[1] https://www.trouw.nl/binnenland/politie-tast-in-het-duister-met-aanhoudende-brandstichtingen-gsm-zendmasten~b8f2bcea/
[2] https://www.limburger.nl/cnt/dmf20200414_00156269/3g-veroorzaakte-sars-4g-de-varkenspest-5g-corona
---
[1] https://www.trouw.nl/binnenland/politie-tast-in-het-duister-met-aanhoudende-brandstichtingen-gsm-zendmasten~b8f2bcea/
[2] https://www.limburger.nl/cnt/dmf20200414_00156269/3g-veroorzaakte-sars-4g-de-varkenspest-5g-corona
Bijgeloof achter de complottheorie?
De gedachte achter complottheorieën is de aanname dat de anderen ons in het geheim kwaad proberen te doen. Het complot zet wij op tegen zij,[1] en past perfect in een strategie die onderling vertrouwen ondermijnt, samenwerken torpedeert en naastenliefde vernietigt. Het moderne complot denken leidt tot ongezonde gezondheidskeuzes zoals niet vaccineren, ontkennen van klimaatverandering, vijandigheid tegen vreemdelingen en soms zelfs geweld. Niet alleen in theorie, ook in de praktijk. Denk aan de Holocaust, de genocide in Rwanda of een massamoordenaar in de VS.[2]
Complottheorieën hebben de religieuze macht om mensen aan te zetten tot haat jegens andere groepen. Complot denken heeft vaak 'spirituele dimensies'. Geloof in de god van het complot in plaats van geloof in de God van liefde. Complottheorieën kennen een duidelijke scheidslijn tussen goed en kwaad. Alleen dit goed heeft tot doel de verlossing te bewerkstelligen door het kwaad te vernietigen. Alleen niet zonder verlies van zichzelf, immers het complot wordt zelf ook kwaad. Als alle ellende op de wereld te wijten is aan een bepaalde groep mensen, hoeven we alleen maar die mensen op te ruimen om een mooiere wereld te krijgen. Dat is anders dan het geloof dat we de liefde het kwaad in ons zelf moeten laten vernietigen.
---
[1] https://aeon.co/essays/how-conspiracy-theories-evolved-from-our-drive-for-survival
[2] https://www.rd.nl/kerk-religie/complotdenken-als-nieuwe-religie-1.1538740
Complottheorieën hebben de religieuze macht om mensen aan te zetten tot haat jegens andere groepen. Complot denken heeft vaak 'spirituele dimensies'. Geloof in de god van het complot in plaats van geloof in de God van liefde. Complottheorieën kennen een duidelijke scheidslijn tussen goed en kwaad. Alleen dit goed heeft tot doel de verlossing te bewerkstelligen door het kwaad te vernietigen. Alleen niet zonder verlies van zichzelf, immers het complot wordt zelf ook kwaad. Als alle ellende op de wereld te wijten is aan een bepaalde groep mensen, hoeven we alleen maar die mensen op te ruimen om een mooiere wereld te krijgen. Dat is anders dan het geloof dat we de liefde het kwaad in ons zelf moeten laten vernietigen.
---
[1] https://aeon.co/essays/how-conspiracy-theories-evolved-from-our-drive-for-survival
[2] https://www.rd.nl/kerk-religie/complotdenken-als-nieuwe-religie-1.1538740
Wie bedenkt deze theorieën?
Bedenkers van complottheorieën hebben vrijwel nooit de vakdiscipline(s) gestudeerd waar hun theorieën over gaan. Toch presenteren ze zichzelf als iemand die experts kan tegenspreken. Opvallend genoeg zijn de meeste complotbedenkers zelfs minder opgeleid dan hun complotaanhangers. Wel kunnen de bedenkers goed formuleren. Ze zijn vaak recht voor zijn raap in simplistisch en absoluut denken tussen goed en kwaad. Het goede van de complotdenkers mag al het kwaad kopiëren; hun eigen kwaad zien ze niet. Ze citeren losse zinnen uit bronnen, zonder het achterliggende verhaal mee te nemen. Ze spreken het onderbuikgevoel aan met oppervlakkige veronderstellingen en vooroordelen. Vaak niet uitgesproken, omdat het duistere complot dan aan het licht komt.
Tegenstrijdigheden tellen niet
Opvallend bij complottheorieën is dat tegenstrijdigheden niet tellen. Complottheorieën zijn bestand tegen observaties die elke theorie onderuithalen, zowel in de theologie als in de natuurwetenschap. Neem het complot dat 5G de oorzaak is van de corona-epidemie. Iran is het hardst getroffen in Azië, maar het land kent geen enkele 5G mast.[1] Complot denken is niet geloven met je volle verstand, maar geloven tegen je volle verstand in.
Wetenschap benadert de waarheid door te zoeken naar bewijzen die de theorie onwaarschijnlijk maken of naar onwaarschijnlijke voorspellingen die specifiek voortvloeien uit deze theorie. Falsificatie heet dit proces. Hoe moeilijker en hoe gevarieerder de hypothese wordt uitgedaagd hoe stabieler de theorie staat, mits weerlegging betekent dat de theorie verworpen wordt. Dat laatste gebeurt niet bij complot denken: Falsificatie leidt niet tot het verlaten van de hypothese. De complottheorie staat los dan de feiten. Feitenvrije wetenschap is nep: pseudowetenschap!
---
[1] https://www.zmescience.com/science/debunking-5g-coronavirus-connection-0523543/
Wetenschap benadert de waarheid door te zoeken naar bewijzen die de theorie onwaarschijnlijk maken of naar onwaarschijnlijke voorspellingen die specifiek voortvloeien uit deze theorie. Falsificatie heet dit proces. Hoe moeilijker en hoe gevarieerder de hypothese wordt uitgedaagd hoe stabieler de theorie staat, mits weerlegging betekent dat de theorie verworpen wordt. Dat laatste gebeurt niet bij complot denken: Falsificatie leidt niet tot het verlaten van de hypothese. De complottheorie staat los dan de feiten. Feitenvrije wetenschap is nep: pseudowetenschap!
---
[1] https://www.zmescience.com/science/debunking-5g-coronavirus-connection-0523543/
Waar gaan complottheorieën over?
Traditioneel hadden complottheorieën een specifieke vijand buiten de groep. Nero mikte op de christenen, vele volkeren op de joden, kapitalisten op de communisten en omgekeerd. Tegenwoordig gaan de theorieën vaak over onze eigen instituties: we verdenken onze overheid of ons bankenstelsel. De vijand komt niet meer van buiten, maar vanbinnen.[1] Al zie ik ook veel mengvormen, zoals een geïnfiltreerde vijand binnen ons systeem.
---
[1] https://www.rd.nl/kerk-religie/complotdenken-als-nieuwe-religie-1.1538740
---
[1] https://www.rd.nl/kerk-religie/complotdenken-als-nieuwe-religie-1.1538740
Oude leugens
In de 15e eeuw leidde het boek Heksenhamer[1] tot een grote heksenjacht in Europa.[2] Protocollen van de wijzen van Sion uit 1905 is zijn een verzonnen Joodse vergadering over het omverwerpen van de christelijke heerschappij.[3] De gevolgen van dit denken zijn wijdverspreid in de antisemitische geschriften over de hele wereld. Nazi- Duitsland en communistische landen borduurden hierop voort. In veel Arabische landen wordt dit denken nog steeds onderwezen en vormt het de basis van de anti-Israël indoctrinatie en de motivatie van zelfmoordterrorisme. De complottheorieën zijn een groot struikelblok voor onderling vertrouwen dat nodig is voor duurzame vrede.
---
[1] https://nl.wikipedia.org/wiki/Heksenhamer
[2] https://aeon.co/essays/how-conspiracy-theories-evolved-from-our-drive-for-survival
[3] https://nl.wikipedia.org/wiki/Protocollen_van_de_wijzen_van_Sion
---
[1] https://nl.wikipedia.org/wiki/Heksenhamer
[2] https://aeon.co/essays/how-conspiracy-theories-evolved-from-our-drive-for-survival
[3] https://nl.wikipedia.org/wiki/Protocollen_van_de_wijzen_van_Sion
Nieuwe leugens
Een goed complot vlecht alle vage theorieën aan elkaar. Moderne wetenschap is een geliefd onderwerp van complot denkers. In Zuid-Afrika, waar veel mensen HIV hebben, gaat de theorie rond dat farmaceuten HIV geproduceerd en verspreid hebben om medicijnen te verkopen. Op het platteland in Tanzania, Nigeria en Mozambique ziet men in Westerse technologie een vorm van hekserij die gebruikt wordt om de mensen te controleren.[1] Deze mensen gaan de wetenschap niet vertrouwen.
---
[1] https://aeon.co/essays/how-conspiracy-theories-evolved-from-our-drive-for-survival
---
[1] https://aeon.co/essays/how-conspiracy-theories-evolved-from-our-drive-for-survival
De complot methode
Hoe gaat de redenatie van een complot denker? Alles dat riekt naar rook komt voort uit de brandende hel. Plak het maar achter elkaar 5G is straling en dus slecht. Het ondermijnt je afweersysteem, net zoals vaccins. Omdat Gates in computers zit en vaccintechnologie sponsort, is bewezen dat je bij de verplichte vaccinatie een chip krijgt geïmplanteerd.[1] Soros ondersteunt ook doelen in gezondheidszorg en is daarnaast ook nog een Jood [2]. Het gaat hier niet om individuen, maar om de Nieuwe Wereld Orde. Ik weet niet of ik moet lachen, huilen of boos worden als ik de samenzweerderige informatie lees. Het is dat complotdenkers zoveel schade aanrichten, anders zou ik deze onzin het liefst totaal genegeerd hebben.
---
[1] https://www.buzzfeednews.com/article/janelytvynenko/conspiracy-theorists-are-using-a-bill-gates-reddit-ama-to
---
[1] https://www.buzzfeednews.com/article/janelytvynenko/conspiracy-theorists-are-using-a-bill-gates-reddit-ama-to
Wie gelooft ze?
Eerlijk gezegd verwachtte ik dat vooral minder geleerde mensen in de truck van misleiding zouden trappen. De praktijk is anders. Het zijn vooral hoger opgeleiden die dit bijgeloof serieus nemen. Religieus is het een mix. Soms wordt een complottheorie vol vuur verdedigd door een fervent atheïst, dan weer blijkt een aanhanger moslim, katholiek, protestant of evangelisch te zijn. Geloof en bijgeloof zijn twee gescheiden denkwerelden. Helemaal goed verklaren kan ik dit niet. Je moet een bepaalde intelligentie hebben om de subtiele hints van complotdenkers te begrijpen. Daarom maak ik deze in de voorbeelden verderop explicieter. Daarna zal ik een simpele, maar doeltreffende strategie bespreken tegen het complot denken.
Drie complotten
In complotten van straling, vaccins & rijkelui heb ik drie casussen van complotdenkers uitgewerkt. De bedenkers zijn echter creatief en verzinnen makkelijk andere combinatie van oude en nieuwe leugens.
Bewust twijfel zaaien
Een belangrijke strategie van complot denkers is onredelijke twijfel te zaaien. Dat werkt vooral goed bij schuldvragen. Lee Harvey Oswald maakte deel uit van een groep of is er zelfs ingeluisd voor de moord op John F. Kennedy.[1] Rusland is een vrij land zonder onderdrukking.[2] Negeer dus de moord op Litvinenko en vele journalisten.[3],[4] Ondanks alle bewijzen tegen Rusland, was Oekraïne schuldig aan het neerhalen van de MH17.[5] Baudet doet hier rustig aan mee. Klimaat verandert altijd, dus het is niet de schuld van de mens dat de aarde opwarmt. Dat komt ook Trump goed uit. Niet zelden liggen daar politieke bedoelingen onder: men wil niet aan de consequenties van de waarheid, of heeft andere belangen dan de waarheid, en dus trekt men de waarheid zelf in twijfel.
Er zijn ook voorbeelden van landen die het anders doen. Duitsland neemt buitenlandse (waaronder Nederlandse) IC-patiënten op en helpt met testen - cruciaal in de bestrijding van de epidemie. Het land waar de Nazi’s ooit heer en meester waren, heeft een politica voortgebracht die wist hoe de Stasi omging met andersdenkenden. Ze koos echter voor de weg van vertrouwen: Wir schaffen das, ook de opvang van zieke mensen uit de buurlanden. In Alle Menschen werden Brüder overwint de naastenliefde van totalitair egoïsme.
---
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Lee_Harvey_Oswald
[2] https://deanderekrant.nl/file/DAK:/DeAndereKrant-001.pdf
[3] https://en.wikipedia.org/wiki/Alexander_Litvinenko
[4] https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_journalists_killed_in_Russia
[5] https://deanderekrant.nl/file/DAK:/DeAndereKrant-005.pdf
Er zijn ook voorbeelden van landen die het anders doen. Duitsland neemt buitenlandse (waaronder Nederlandse) IC-patiënten op en helpt met testen - cruciaal in de bestrijding van de epidemie. Het land waar de Nazi’s ooit heer en meester waren, heeft een politica voortgebracht die wist hoe de Stasi omging met andersdenkenden. Ze koos echter voor de weg van vertrouwen: Wir schaffen das, ook de opvang van zieke mensen uit de buurlanden. In Alle Menschen werden Brüder overwint de naastenliefde van totalitair egoïsme.
---
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Lee_Harvey_Oswald
[2] https://deanderekrant.nl/file/DAK:/DeAndereKrant-001.pdf
[3] https://en.wikipedia.org/wiki/Alexander_Litvinenko
[4] https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_journalists_killed_in_Russia
[5] https://deanderekrant.nl/file/DAK:/DeAndereKrant-005.pdf
Ondermijning van wetenschap
Complotdenken ondermijnt het vertrouwen in de wetenschap.[1] Wetenschap is een collectieve lange-termijn investering, die uitgaat van een rotsvast vertrouwen in het bestaan van de waarheid. Als er geen waarheid bestaat is wetenschap slechts een mening. Toch heeft wetenschap een succesvolle geschiedenis in de ruim acht eeuwen sinds de oprichting van de eerste universiteiten.[2] Na enkele eeuwen investeren vormde de wetenschap de basis van de groei van de Westerse welvaart en technologie. Later kwam daar ook de gezondheidszorg, het langer en gezonder leven bij. Vertrouwen is nodig om samen te werken voor win-win strategieën.[3]
Wetenschap is een wereldwijde lange termijn samenwerking waarin vertrouwen en solidariteit centraal staan. Met liefde en in liefde voor elkaar. Maar niet iedereen gelooft daarin. Sommige populistische politici kiezen bewust voor eigen belang, eigen land eerst retoriek. Dat ondermijnt de samenwerking tegen het kwaad. In de COVID-19 crisis wordt dit pijnlijk duidelijk. SARS-2 stopt niet voor landsgrenzen, maar de Europese samenwerking stopt daar wel. Samen kunnen we zorgen voor gezichtsmaskers, beademingsapparatuur en andere medische benodigdheden. De zoektocht naar medicijnen die de sterfte terugbrengen of een vaccin dat ons beschermt tegen SARS-2 is een wereldwijde exploratie van de wetenschap.
---
[1] https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2330319-yuval-harari-we-betalen-de-prijs-voor-gebrek-aan-vertrouwen-in-wetenschap.html
[2] Tom Holland. 2019. Dominion. Making of the Western mind.
[3] Stephen R. COvey. 2011. Het 3de alternatief. Het principe van creatieve samenwerking.
Wetenschap is een wereldwijde lange termijn samenwerking waarin vertrouwen en solidariteit centraal staan. Met liefde en in liefde voor elkaar. Maar niet iedereen gelooft daarin. Sommige populistische politici kiezen bewust voor eigen belang, eigen land eerst retoriek. Dat ondermijnt de samenwerking tegen het kwaad. In de COVID-19 crisis wordt dit pijnlijk duidelijk. SARS-2 stopt niet voor landsgrenzen, maar de Europese samenwerking stopt daar wel. Samen kunnen we zorgen voor gezichtsmaskers, beademingsapparatuur en andere medische benodigdheden. De zoektocht naar medicijnen die de sterfte terugbrengen of een vaccin dat ons beschermt tegen SARS-2 is een wereldwijde exploratie van de wetenschap.
---
[1] https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2330319-yuval-harari-we-betalen-de-prijs-voor-gebrek-aan-vertrouwen-in-wetenschap.html
[2] Tom Holland. 2019. Dominion. Making of the Western mind.
[3] Stephen R. COvey. 2011. Het 3de alternatief. Het principe van creatieve samenwerking.
Immuun tegen complot denken
Bestaat er een vaccin dat wapent tegen complottheorieën? Een belangrijke eerste stap is gezond boerenverstand. Blijf altijd zelf nadenken! Beschikt de auteur over de kennis van het vakgebied? Of stralen voetballers wel op het veld, maar zijn ze niet opgeleid tot stralingsdeskundigen? Is een journaliste en huismoeder wel de persoon met de immunologische kennis van vaccins? Geven miljardairs daadwerkelijk tientallen miljarden weg, enkel en alleen om nog rijker te worden? Is kritiek bedoeld om de ander op te bouwen of om de ander af te breken? Luisteren de mensen die kritiek leveren ook naar ongerijmdheden in hun eigen theorieën?
Hoewel complotdenken en goede wetenschap beide uitgaan van kritisch denken zijn het twee totaal verschillende wereldbeelden. Tussen deze twee ligt een groot gebied van slordige en bevooroordeelde wetenschap, soms opzettelijk, soms door onkunde. Een enkele keer haalt dit het nieuws. Zoals koude kernfusie, zonder nieuwe elementen.[1] Of de Nederlandse vinding van fosfaat-gemethyleerd DNA tegen HIV in 1990.[2] Dit is echter geen complotdenken, omdat het slordigheidsfouten door experts zijn. Ook tijdens de huidige COVID-19 epidemie is niet al onze wetenschap van de beste kwaliteit. Dat is voer voor een aparte blog. In de strijd tegen het kwaad moeten we elkaar maximaal toerusten; we moeten onze gezamenlijke prioriteiten helder en scherp hebben. Niet om elkaar af te kraken, maar om de ander elke dag op te bouwen tot het goede.
---
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Cold_fusion
[2] https://nl.wikipedia.org/wiki/Henk_Buck
Hoewel complotdenken en goede wetenschap beide uitgaan van kritisch denken zijn het twee totaal verschillende wereldbeelden. Tussen deze twee ligt een groot gebied van slordige en bevooroordeelde wetenschap, soms opzettelijk, soms door onkunde. Een enkele keer haalt dit het nieuws. Zoals koude kernfusie, zonder nieuwe elementen.[1] Of de Nederlandse vinding van fosfaat-gemethyleerd DNA tegen HIV in 1990.[2] Dit is echter geen complotdenken, omdat het slordigheidsfouten door experts zijn. Ook tijdens de huidige COVID-19 epidemie is niet al onze wetenschap van de beste kwaliteit. Dat is voer voor een aparte blog. In de strijd tegen het kwaad moeten we elkaar maximaal toerusten; we moeten onze gezamenlijke prioriteiten helder en scherp hebben. Niet om elkaar af te kraken, maar om de ander elke dag op te bouwen tot het goede.
---
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Cold_fusion
[2] https://nl.wikipedia.org/wiki/Henk_Buck
Paulus in 1 Timotheüs 4a-6: "sommigen te bevelen geen andere leer te onderwijzen, zich ook niet bezig te houden met verzinsels en eindeloze geslachtsregisters, die meer twistgesprekken opleveren dan door God gewerkte opbouw in het geloof. Het einddoel nu van het gebod is liefde die voortkomt uit een rein hart, een goed geweten en een ongeveinsd geloof. Sommigen zijn daarvan afgeweken en hebben zich gewend tot zinloos gepraat."
John Jacobs,
23 april 2020
23 april 2020
