Willem den Otter
|
|
|
Willem den Otter, 1938-2020
John Jacobs & Willem Koten
19 december april 2020
Uitgezaaide kanker genezen in mens en dier
Lokale interleukine-2 (IL-2) therapie van kanker bij mensen, dieren en proefdieren. Tumor immunoloog Willem den Otter verbond experimenteel onderzoek in humane en diergeneeskunde, voordat de term One health bestond.
Mechanismen zijn interessant, maar het gaat om het klinische effect
“Mechanismen zijn interessant, maar het gaat om het klinische effect”, was het credo van Willem den Otter, professor emeritus van de faculteit diergeneeskunde en het UMC Utrecht, die 29 oktober op 82-jarige leeftijd overleed.
Willem den Otter studeerde biologie in Utrecht en promoveerde in 1970 bij het Pathologisch instituut van het AZU Utrecht. Na enkele postdocs, waaronder tumor immunologie bij het ICR in Londen, werd hij in 1980 hoogleraar experimentele cancerologie aan het UMC Utrecht. In 1994 werd hij hoogleraar celbiologie en histologie aan de faculteit diergeneeskunde. Na zijn emeritaat in 2003, werkte hij nog 15 jaar in Utrecht en het VUmc.
Zijn onderzoeksgroep focuste op de behandeling van uitgezaaid kanker met lokale IL-2 therapie in combinaties met slow release systemen, andere lokale cytokine therapie, bestraling of lokale of systematische chemotherapie. Deze aanpak bleek succesvol in dierproeven en experimentele behandeling in dier en mens, bij vele verschillende tumoren. In kleine studies, waren de klinische effecten niet alleen significant, maar ook klinisch relevant: meer dan 50% van de behandelde mensen en dieren genas van uitgezaaide tumoren. De commerciële belangen van de farmacie hielpen niet voor de financiering van klinische fase 3 studies, zodat formeel bewijs van effectiviteit uitbleef.
Als lid van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) was hij verantwoordelijk voor de beoordeling van preklinische studies bij kankergeneesmiddelen. Hij hield zich bezig met de vraag wat is kanker, maar ook met therapeutische modellen. Willem had weinig op met de veelgebruikte methodiek van wat tumorcellen injecteren in een muis en daarna behandelen. Zijn visie was dat de preklinische modellen moesten lijken op patiënten in de kliniek, zodat ze behandeling in dier en mens beter konden voorspellen.
Willem den Otter studeerde biologie in Utrecht en promoveerde in 1970 bij het Pathologisch instituut van het AZU Utrecht. Na enkele postdocs, waaronder tumor immunologie bij het ICR in Londen, werd hij in 1980 hoogleraar experimentele cancerologie aan het UMC Utrecht. In 1994 werd hij hoogleraar celbiologie en histologie aan de faculteit diergeneeskunde. Na zijn emeritaat in 2003, werkte hij nog 15 jaar in Utrecht en het VUmc.
Zijn onderzoeksgroep focuste op de behandeling van uitgezaaid kanker met lokale IL-2 therapie in combinaties met slow release systemen, andere lokale cytokine therapie, bestraling of lokale of systematische chemotherapie. Deze aanpak bleek succesvol in dierproeven en experimentele behandeling in dier en mens, bij vele verschillende tumoren. In kleine studies, waren de klinische effecten niet alleen significant, maar ook klinisch relevant: meer dan 50% van de behandelde mensen en dieren genas van uitgezaaide tumoren. De commerciële belangen van de farmacie hielpen niet voor de financiering van klinische fase 3 studies, zodat formeel bewijs van effectiviteit uitbleef.
Als lid van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) was hij verantwoordelijk voor de beoordeling van preklinische studies bij kankergeneesmiddelen. Hij hield zich bezig met de vraag wat is kanker, maar ook met therapeutische modellen. Willem had weinig op met de veelgebruikte methodiek van wat tumorcellen injecteren in een muis en daarna behandelen. Zijn visie was dat de preklinische modellen moesten lijken op patiënten in de kliniek, zodat ze behandeling in dier en mens beter konden voorspellen.
Betrokken
Willem was een eigenzinnig en gedreven mens, zowel in wetenschap als in persoonlijke omgang. Gedreven door zijn christelijke overtuiging was hij betrokken bij mensen en had weinig op met achterkamerpolitiek. Zijn wetenschap diende verbetering van kankertherapie in mens en dier en hij behartigde ook de belangen van mensen in de diverse gremia.
Als voorzitter van de Vereniging voor Medisch Wetenschappelijke Onderzoekers (VMWO) nam hij samen met de Federa en de KNAW het initiatief tot oprichting van de Stichting voor opleiding tot Medisch-Biologisch Wetenschappelijk Onderzoeker (SMBWO). Een SMBWO-erkenning na promotie is nog steeds de belangrijkste waarborg van kwaliteit van promovendi. Later ondernam hij vanuit de Federa en VMWO een poging tot het oprichten van een vakbond voor wetenschappers.
Willem was promotor voor 32 promovendi en publiceerde ruim 300 wetenschappelijke artikelen en enkele boeken. Hij bleef oog hebben voor de mens. Binnen de kerk was hij actief in diverse bestuurlijke en didactische functies en ook in de liturgie van kerkdiensten. Daarnaast was hij een bijna professioneel kerkorganist die regelmatig op eigenzinnige manier orgelconcerten gaf. Ook was hij op veel andere gebieden in de samenleving actief en werd hij in 2005 Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Wim was getrouwd en laat een vrouw en zes kinderen en vele (achter)kleinkinderen na.
Als voorzitter van de Vereniging voor Medisch Wetenschappelijke Onderzoekers (VMWO) nam hij samen met de Federa en de KNAW het initiatief tot oprichting van de Stichting voor opleiding tot Medisch-Biologisch Wetenschappelijk Onderzoeker (SMBWO). Een SMBWO-erkenning na promotie is nog steeds de belangrijkste waarborg van kwaliteit van promovendi. Later ondernam hij vanuit de Federa en VMWO een poging tot het oprichten van een vakbond voor wetenschappers.
Willem was promotor voor 32 promovendi en publiceerde ruim 300 wetenschappelijke artikelen en enkele boeken. Hij bleef oog hebben voor de mens. Binnen de kerk was hij actief in diverse bestuurlijke en didactische functies en ook in de liturgie van kerkdiensten. Daarnaast was hij een bijna professioneel kerkorganist die regelmatig op eigenzinnige manier orgelconcerten gaf. Ook was hij op veel andere gebieden in de samenleving actief en werd hij in 2005 Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Wim was getrouwd en laat een vrouw en zes kinderen en vele (achter)kleinkinderen na.
John Jacobs & Willem Koten
19-12-2020
19-12-2020
