COVID-19
Afweer en vaccin
John Jacobs, 28 november 2020. |
In Nederland overlijdt ongeveer 1% na infectie met het SARS-2 virus aan de ziekte COVID-19 (Berekening). COVID-19 is een ernstige longziekte, maar ook een dodelijke immuunziekte (immuun pathologie). De immuunziekte is een vorm van sepsis (overstimulatie van de afweer) en lijkt op de dodelijke anafylactische shock die we kennen na overactivatie van het afweersysteem tegen een allergeen.
Sterfte aan COVID-19 en ook de besmettingen zijn sterk afhankelijk van leeftijd en gezondheid (Figuur 1). Ongeveer 6% van Nederland is besmet en dat zijn ook de sterftecijfers onder de alleroudste leeftijdsgroepen. Wetende dat in deze groep maximaal 1/3 tot ½ van de zieke mensen overlijdt, zien we dat de selectieve bescherming van kwetsbare mensen tegen infectie gefaald heeft. Vergelijkbare cijfers zien we in Zweden.
Het is duidelijk dat COVID-19 te veel schade aan de samenleving brengt. Nederland scoort nog steeds matig op alle onderdelen in de bestrijding van het virus. Nederland staat 7e op de wereldranglijst van landen met de meeste corona-sterfgevallen per 100.000 inwoners. Landen uit de 2e en 3e wereld hebben veel minder slachtoffers omdat zij, vanuit hun bekendheid met infecties, effectievere strategieën toepassen. Wij willen nu met vaccinatie inzetten op een nieuw spel tegen het virus.
Sterfte aan COVID-19 en ook de besmettingen zijn sterk afhankelijk van leeftijd en gezondheid (Figuur 1). Ongeveer 6% van Nederland is besmet en dat zijn ook de sterftecijfers onder de alleroudste leeftijdsgroepen. Wetende dat in deze groep maximaal 1/3 tot ½ van de zieke mensen overlijdt, zien we dat de selectieve bescherming van kwetsbare mensen tegen infectie gefaald heeft. Vergelijkbare cijfers zien we in Zweden.
Het is duidelijk dat COVID-19 te veel schade aan de samenleving brengt. Nederland scoort nog steeds matig op alle onderdelen in de bestrijding van het virus. Nederland staat 7e op de wereldranglijst van landen met de meeste corona-sterfgevallen per 100.000 inwoners. Landen uit de 2e en 3e wereld hebben veel minder slachtoffers omdat zij, vanuit hun bekendheid met infecties, effectievere strategieën toepassen. Wij willen nu met vaccinatie inzetten op een nieuw spel tegen het virus.
Figuur 1. COVID-19 sterfte in Nederland per leeftijdsgroep.
Van de totale bevolking was ongeveer 2,8% geïnfecteerd. Gezien de COVID-19 sterftecijfers bij de 95+’ers is het besmettingspercentage in deze groep, aangezien de sterfte van de mensen die ziek wordt in deze groep ongeveer 30% is.
Van de totale bevolking was ongeveer 2,8% geïnfecteerd. Gezien de COVID-19 sterftecijfers bij de 95+’ers is het besmettingspercentage in deze groep, aangezien de sterfte van de mensen die ziek wordt in deze groep ongeveer 30% is.
Is vaccinatie de beste strategie?
“Een vaccin is onze beste troef”, tweette minister Hugo de Jonge. Deze stelling wordt niet onderbouwd door de wetenschap. De beste resultaten zijn geboekt met de combinatie van (i) indien nodig de epidemie controleren via een lockdown en (ii) de epidemie volledig terugdringen door testen, traceren en isoleren (TTI). In Oost-Azië, Afrika en Australië, regio’s met recente ervaring met epidemieën, waren TTI en/of lockdown succesvol in de bestrijding van het virus.
Nederland bestreed tuberculose succesvol door TTI zonder vaccinatie. Mycobacterium tuberculose is een van de weinige bacteriën die net als virussen vooral direct van mens op mens smet. Nederland zette het BCG-vaccin tegen tuberculose bewust niet in omdat dan geen goed onderscheid kon maken tussen een positieve Mantoux-test door vaccinatie of door infectie. Nederland vond TTI en betere behandeling van ziekte belangrijker dan vaccinatie. Daardoor slaagden we erin om de ooit zo gevreesde “tering” tuberculose vrijwel volledig uit onze samenleving te bannen. Landen in oost-Azië en Australië gebruiken dergelijke strategieën om SARS-2 te verbannen.
TTI werd ook geadviseerd door onafhankelijke experts in Lessons Learned van VWS. TTI is methodologisch een veel krachtiger en duurzamer dan elke maand 10 miljoen mensen testen, het huidige kabinetsvoorstel. De kern van het verschil is dat door het traceren van bron en contact mensen met een grote kans op besmetting veel vaker worden getest. Dat mensen met een kleine kans minder vaak worden getest is een bijkomend voordeel, want dat vermindert het aantal vals-positieve testen.
Nederland bestreed tuberculose succesvol door TTI zonder vaccinatie. Mycobacterium tuberculose is een van de weinige bacteriën die net als virussen vooral direct van mens op mens smet. Nederland zette het BCG-vaccin tegen tuberculose bewust niet in omdat dan geen goed onderscheid kon maken tussen een positieve Mantoux-test door vaccinatie of door infectie. Nederland vond TTI en betere behandeling van ziekte belangrijker dan vaccinatie. Daardoor slaagden we erin om de ooit zo gevreesde “tering” tuberculose vrijwel volledig uit onze samenleving te bannen. Landen in oost-Azië en Australië gebruiken dergelijke strategieën om SARS-2 te verbannen.
TTI werd ook geadviseerd door onafhankelijke experts in Lessons Learned van VWS. TTI is methodologisch een veel krachtiger en duurzamer dan elke maand 10 miljoen mensen testen, het huidige kabinetsvoorstel. De kern van het verschil is dat door het traceren van bron en contact mensen met een grote kans op besmetting veel vaker worden getest. Dat mensen met een kleine kans minder vaak worden getest is een bijkomend voordeel, want dat vermindert het aantal vals-positieve testen.
Vaccin tegen immuunziekte
Nederland heeft opties op zes of zeven verschillende SARS-2 vaccins die vaak iets anders werken. Subtiele verschillen tussen vaccins kunnen grote gevolgen hebben, want de ziekte COVID-19 wordt veroorzaakt door een minder effectieve maar sterke afweerreactie. Ik ben een groot voorstander van vaccinatie, maar heb ik aarzelingen bij vaccinatie tegen immuunziekte (immuunpathologie). Voor deze crisis hebben we immers nog zelden een goed vaccin gemaakt tegen een immuunziekte veroorzaakt door virussen (HIV (AIDS-virus), flavivirussen en coronaverkoudheidvirussen), bacteriën met superantigeen, allergenen of auto-immuniteit. Dit betekent dat waarschijnlijk een nieuw type vaccin nodig is voor een goede bescherming tegen COVID-19. Als het vaccin werkt, betekent dit dat we ook een principebewijs hebben voor vaccinatie tegen andere immuunziektes, zoals AIDS.
Na de inleiding in de eerste blog, bespreek ik deze blog over SARS-2 vaccinatie achtereenvolgens:
Na de inleiding in de eerste blog, bespreek ik deze blog over SARS-2 vaccinatie achtereenvolgens:
John Jacobs
28 november 2020
28 november 2020