AI summerschool
John Jacobs, 31 juli 2022
Hoe verandert kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence; AI) onze levens. Leidt het tot onderscheid maken tussen mensen en wanneer is dat wel of niet gewenst?
Onlangs was ik op een Europese Summerschool over ethiek, mensenrechten en kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence; AI). AI verpakt algoritmes (wiskundige formules) in software om optimale keuzes te berekenen. AI domineert online advertenties, chatbots, vakantieprijzen, verzekeringspremies, logistieke planning, geneeskundige diagnose en behandeling, fraude-opsporing, Google, YouTube and Facebook. AI stuurt ons naar meer van dat filmpje dat we leuk vonden, zodat we minder irrelevante boodschappen zien. AI kan ons eenzijdig beïnvloeden, waardoor mensen onkritisch gaan complot denken. In plaats van “onderzoek alles en behoudt het goede” (1Tes.5:21), worden we overvoert vanuit één invalshoek, zonder gezonde relativering.
Media berichtten over een Google ingenieur die dacht dat een AI chatbot bewustzijn had verkregen door Machine Learning. Machine Learning creëert geen bewustzijn, maar verwerkt input volgens steeds verbeterende algoritmes. Net als een computer kan AI worden aan- en uitgezet. Een filosoof suggereerde AI is leven, zoals in de film De lift uit 1983. Biologen definiëren leven als iets wat stofwisseling heeft en zich kan vermeerderen. Bacteriën, schimmels, planten, dieren en mensen kennen stofwisseling, virussen is een vallen net buiten de boot. Dieren zijn ook nog levendig, en de mens die dichtbij God is leeft op weer een ander niveau. AI lijkt op geen enkel niveau op leven.
AI beïnvloedt ons dagelijks leven meer dan de verhalen van duizend-en-één nacht. Denk aan mensen die andere verzekeringspremies krijgen of aan fraudecontrole, zoals bij de toeslagenaffaire. Niet dat ik er actieve herinneringen aan heb, maar de rechtbank oordeelde in 2003 dat een brief aanzette tot rassendiscriminatie door extra fraudeonderzoek te vragen bij mensen van Somalische afkomst. De brief werd verstuurd door de toenmalige staatsecretaris van Sociale Zaken, die nu premier is. We hebben geen AI nodig om te discrimineren, maar we kunnen het wel gebruiken onze activiteiten uit het licht te houden.
Media berichtten over een Google ingenieur die dacht dat een AI chatbot bewustzijn had verkregen door Machine Learning. Machine Learning creëert geen bewustzijn, maar verwerkt input volgens steeds verbeterende algoritmes. Net als een computer kan AI worden aan- en uitgezet. Een filosoof suggereerde AI is leven, zoals in de film De lift uit 1983. Biologen definiëren leven als iets wat stofwisseling heeft en zich kan vermeerderen. Bacteriën, schimmels, planten, dieren en mensen kennen stofwisseling, virussen is een vallen net buiten de boot. Dieren zijn ook nog levendig, en de mens die dichtbij God is leeft op weer een ander niveau. AI lijkt op geen enkel niveau op leven.
AI beïnvloedt ons dagelijks leven meer dan de verhalen van duizend-en-één nacht. Denk aan mensen die andere verzekeringspremies krijgen of aan fraudecontrole, zoals bij de toeslagenaffaire. Niet dat ik er actieve herinneringen aan heb, maar de rechtbank oordeelde in 2003 dat een brief aanzette tot rassendiscriminatie door extra fraudeonderzoek te vragen bij mensen van Somalische afkomst. De brief werd verstuurd door de toenmalige staatsecretaris van Sociale Zaken, die nu premier is. We hebben geen AI nodig om te discrimineren, maar we kunnen het wel gebruiken onze activiteiten uit het licht te houden.
Goede geneeskunde discrimineert op grond van relevante zaken. Een gebroken been, lekkende hartklep of uitgezaaide tumor moeten anders worden behandeld. Geen zinnig mens zou die discriminatie willen verbieden! Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat verschillende diagnoses andere behandelingen vragen. De moderne geneeskunde zorgt dat we langer en gezonder leven. In modern medisch onderzoek kan onderscheid gemaakt tussen verschillende mechanismes van wat we vroeger dachten dat één ziekte was. Zo denken wetenschappers dan longkanker, duizenden verschillende mechanismes kent die om een andere behandeling vragen.
Op de Summerschool sprak ik over AI voor Personalized Medicine (geneeskunde-op-maat). Bij kanker en hart- en vaatziektes werkt medicatie vaak goed bij een kleine groep patiënten, maar iedereen kan bijwerkingen krijgen. Vroeger werd geneeskunde verbeterd door middel A dat 5% geneest te vervangen door middel B dat 6% geneest, en daarna middel C dat 7% geneest. Echter de mensen die door middel C worden genezen zijn andere dan door middel B en A. Personalized medicine bepaalt eerst bij wie middel A, B en C werken en geeft ze dan die therapie. Dan gaat geneeskunde sneller vooruit, want niet 5% wordt 6% wordt 7%, maar het telt op 5% wordt 11% (plus 6%) en 18% (plus 7%). Behandelingen die niet werken worden niet aan patiënten gegeven, en daar krijgen ze dan ook geen bijwerkingen van. Mensen kunnen veel efficiënter worden genezen door goed gebruik van AI.
Op de Summerschool sprak ik over AI voor Personalized Medicine (geneeskunde-op-maat). Bij kanker en hart- en vaatziektes werkt medicatie vaak goed bij een kleine groep patiënten, maar iedereen kan bijwerkingen krijgen. Vroeger werd geneeskunde verbeterd door middel A dat 5% geneest te vervangen door middel B dat 6% geneest, en daarna middel C dat 7% geneest. Echter de mensen die door middel C worden genezen zijn andere dan door middel B en A. Personalized medicine bepaalt eerst bij wie middel A, B en C werken en geeft ze dan die therapie. Dan gaat geneeskunde sneller vooruit, want niet 5% wordt 6% wordt 7%, maar het telt op 5% wordt 11% (plus 6%) en 18% (plus 7%). Behandelingen die niet werken worden niet aan patiënten gegeven, en daar krijgen ze dan ook geen bijwerkingen van. Mensen kunnen veel efficiënter worden genezen door goed gebruik van AI.
AI optimaliseert processen en dat is vaak een voordeel. AI discrimineert, soms goed en soms verkeerd. Verkeerde discriminatie kan opzettelijk zijn, maar ook doordat AI leert van het verleden, en ons verleden verre van smetteloos is. Een juridisch algoritme in de VS zag huidskleur het belangrijkste ‘feit’ of iemand schuldig was. Ai dat doet pijn! Ai is ook de naam van de stad die Jozua in eerste instantie niet kon innemen vanwege verborgen zonde (Joz. 7-8). Dat moest in het licht worden gebracht, zodat Gods volk succesvol kon zijn. AI faciliteert, maakt het mogelijk om meer goede daden te verrichten, maar ook om meer te verbergen. Ethiek gaat over het goede doen. Wetenschap levert kennis en techniek, maar geen inzicht in wat goed en slecht is. Geschapen naar het beeld van hun schepper is de mens bedoeld als medeschepper, om de aarde te beheren. Jezus moedigt ons aan onze talenten daarvoor te gebruiken (Mat. 25:14-29). Niet voor onze eigen winst, maar uit liefde voor de medemensen en de schepping nu en in de toekomst.
We moeten bereid zijn om rekenschap af te leggen over de hoop die in ons leeft aan medemensen (1Pe 3:15-18) en verantwoording aan God (Rom.14:12). Wandel in het licht (1Jh. 1:7). Wees transparant over waarom, wat en hoe we iets doen. De Bijbel is transparant over de bedoelingen van onze Schepper. De mens geschapen naar het beeld van God. Als medeschepper moeten wij moeten ook transparant zijn waarom wij doen wat wij doen, en dat vragen we ook van AI. Waarom en hoe is de AI gemaakt en waarom wordt in dit geval deze keuze gemaakt? En dat kan! Explainable AI (XAI) doet dat door de uitkomst te berekenen bij net iets andere input. XAI maakt keuzes transparant. De Heilige Geest helpt geesten te onderscheiden (Ef.5: 9-11; 1 Cor.12: 4,7,10). Zij legt uit waarom een keuze is gemaakt. Deze wijsheid buiten ons is een (hogere) vorm van AI. Door als medeschepper goed te luisteren naar de wil van onze Schepper eren wij onze Schepper en dienen wij elkaar in liefde. Loop in het licht en wees transparant.
We moeten bereid zijn om rekenschap af te leggen over de hoop die in ons leeft aan medemensen (1Pe 3:15-18) en verantwoording aan God (Rom.14:12). Wandel in het licht (1Jh. 1:7). Wees transparant over waarom, wat en hoe we iets doen. De Bijbel is transparant over de bedoelingen van onze Schepper. De mens geschapen naar het beeld van God. Als medeschepper moeten wij moeten ook transparant zijn waarom wij doen wat wij doen, en dat vragen we ook van AI. Waarom en hoe is de AI gemaakt en waarom wordt in dit geval deze keuze gemaakt? En dat kan! Explainable AI (XAI) doet dat door de uitkomst te berekenen bij net iets andere input. XAI maakt keuzes transparant. De Heilige Geest helpt geesten te onderscheiden (Ef.5: 9-11; 1 Cor.12: 4,7,10). Zij legt uit waarom een keuze is gemaakt. Deze wijsheid buiten ons is een (hogere) vorm van AI. Door als medeschepper goed te luisteren naar de wil van onze Schepper eren wij onze Schepper en dienen wij elkaar in liefde. Loop in het licht en wees transparant.
John Jacobs,
31 juli 2022
31 juli 2022
