Oppoetsen
John Jacobs,
21 augustus 2023
Dof
De wereld is glanzend en goed geschapen, maar is nu erg dof. De mens is aangesteld als rentmeester om de schepping te bewaren (Gen.1:26; Luk.12:35-48). Kunnen en moeten wij iets doen om deze wereld op te poetsen? Wat vraagt God van ons? Welke reacties kunnen wij dan verwachten?
Grof geweld
Geweld is niet nieuw. Dieren (zoals mensapen) moorden zelfs vaker dan mensen. In ”Not a Chimp”, beargumenteert Jeremy Taylor dat de mens geen chimpansee is video 1 & video 2). Hoewel ons DNA erg sterk lijkt op dat van mensapen, zijn mensen veel minder gewelddadig, intelligenter, meer mogelijkheden om te leren en meer zelf controle. Als soort zijn mensen en mensapen onvergelijkbaar. Uit andere studies blijkt dat ook andere dieren meer geweld gebruiken dan mensen.
Ondanks dat menselijk geweld afneemt in de tijd, blijft het hoog. Door betere communicatie weten we meer van geweld dan ooit, maar dat zegt niet dat er meer geweld is. In “Ons betere ik” beargumenteert Steven Pinker dat het geweld in de wereld sterk is afgenomen op zowel de korte als lange termijn. Zelfs in de 20e eeuw met twee wereldoorlogen was het geweld minder dan in de vele conflicten tussen stammen zonder gedeelde waarden. Minder oorlogen, moord, genocide, criminaliteit, betere behandeling van kinderen, homoseksuele, dieren en etnische minderheden. Boekdrukkunst, handel en staten zijn daarin belangrijk, zie ook Rom.13:1-7. Pinker ziet veranderingen in de cultuur als een belangrijke oorzaak hiervan. Hij ziet afname in geweld voor gewin, dominantie, wraak, sadisme en ideologie, dat gepaard gaat met een toename van empathie, zelfcontrole, morele waarden en rationaliteit. Hoewel de trend tweeduizend jaar geleden werd ingezet, negeert atheïst Pinker de rol van het geloof in de afname van geweld.
Structureel geweld vraagt om structureel antwoord. Sinds het christendom, is geweld door mensen langzaam aan het afnemen. Tom Holland laat in “Heerschappij” zien hoe het christendom het Westen vormde, waarin de trends die Pinker beschrijft historisch overlappen met veranderingen in de samenleving waar het geloof een plaats krijgt. Het christendom leidt niet tot een radicale verandering van de samenleving, maar meandert als een rivier naar haar bestemming, een wereld met meer naastenliefde en minder geweld.
Ondanks dat menselijk geweld afneemt in de tijd, blijft het hoog. Door betere communicatie weten we meer van geweld dan ooit, maar dat zegt niet dat er meer geweld is. In “Ons betere ik” beargumenteert Steven Pinker dat het geweld in de wereld sterk is afgenomen op zowel de korte als lange termijn. Zelfs in de 20e eeuw met twee wereldoorlogen was het geweld minder dan in de vele conflicten tussen stammen zonder gedeelde waarden. Minder oorlogen, moord, genocide, criminaliteit, betere behandeling van kinderen, homoseksuele, dieren en etnische minderheden. Boekdrukkunst, handel en staten zijn daarin belangrijk, zie ook Rom.13:1-7. Pinker ziet veranderingen in de cultuur als een belangrijke oorzaak hiervan. Hij ziet afname in geweld voor gewin, dominantie, wraak, sadisme en ideologie, dat gepaard gaat met een toename van empathie, zelfcontrole, morele waarden en rationaliteit. Hoewel de trend tweeduizend jaar geleden werd ingezet, negeert atheïst Pinker de rol van het geloof in de afname van geweld.
Structureel geweld vraagt om structureel antwoord. Sinds het christendom, is geweld door mensen langzaam aan het afnemen. Tom Holland laat in “Heerschappij” zien hoe het christendom het Westen vormde, waarin de trends die Pinker beschrijft historisch overlappen met veranderingen in de samenleving waar het geloof een plaats krijgt. Het christendom leidt niet tot een radicale verandering van de samenleving, maar meandert als een rivier naar haar bestemming, een wereld met meer naastenliefde en minder geweld.
Verenigde naties
Na de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog werd de Verenigde Naties (VN) opgericht voor het stoppen van genocide (volkerenmoord), etnische zuivering, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden tegen burgers en onrechtmatig starten van oorlogen. Genocide was ooit normaal, maar nu zegt vrijwel iedereen tegen te zijn, ook al blijkt dat niet uit het handelen (Figuur 1). Het veroordelen van genocide is een belangrijke eerste stap. De VN draagt bij een wereld met minder geweld, ondanks dat ze daarin regelmatig faalt. De VN faalt regelmatig door enkele weeffouten. Zo hebben alle staten rechten in de VN, ook landen die op een bepaald gebied een zeer slechte reputatie hebben. Commissies over mensenrechten en vrouwenrechten hebben of hadden recent staatvertegenwoordigers uit landen als Afghanistan, Azerbeidzjan, China, Ethiopië, Rusland en Saoedi-Arabië. Veel van deze landen hebben zelf een discutabele reputaties. Veel VN-resoluties veroordelen Israël voor schendingen die men in andere landen als een grote stap vooruit voor de mensen- of vrouwenrechten zou zien.
Figuur 1. Ratificatie van het verdrag om volkerenmoord te bestraffen.
Niet iedereen waardeert naastenliefde
Jezus gaf om alle mensen, ook de zondige, overspelige, onreine en vreemdelingen, die door de samenleving worden uitgekotst (Mat 9:20–22; Mrk5:25-34, 7:25-30, 10:47-52; Luk 7:36-50, 8:40-56, 17:11-19, 19:1-10; Joh.4:5-4, 7:-8:11.). De ‘zuivere’ Farizeeërs hadden veel kritiek op Hem, maar Jezus hield oprecht van de mens. Dat keert terug in het goede nieuws vertelt door de vier getuigen (Mattheus, Markus, Lukas, Johannes). Jezus maakte zelfs een buitenlander tot de held van zijn verhaal (Joh.10:25-37).
Moeder Theresa begon haar bediening voor de armste der armen: hongerige, zieke, daklozen, kreupele, blinde, melaatse, mensen die waren uitgestoten. Onderwijs, medische zorg en waardig sterven met respect en aandacht op maat: koranverzen voor moslims, Gangeswater voor hindoes en rituelen voor katholieken. Niet perfect, maar handelend vanuit haar geloof, koos ze voor armoede, Christus en Zijn kerk. Christopher Hitchens zei dat Theresa streefde naar dat arm waren, zodat zij ze kon winnen voor Christus. De antigelovige Hitchens zag alle religies als vals, schadelijk en autoritair, maar deed zelf niets tegen armoede.
Moeder Theresa begon haar bediening voor de armste der armen: hongerige, zieke, daklozen, kreupele, blinde, melaatse, mensen die waren uitgestoten. Onderwijs, medische zorg en waardig sterven met respect en aandacht op maat: koranverzen voor moslims, Gangeswater voor hindoes en rituelen voor katholieken. Niet perfect, maar handelend vanuit haar geloof, koos ze voor armoede, Christus en Zijn kerk. Christopher Hitchens zei dat Theresa streefde naar dat arm waren, zodat zij ze kon winnen voor Christus. De antigelovige Hitchens zag alle religies als vals, schadelijk en autoritair, maar deed zelf niets tegen armoede.
Duurzame ontwikkeling
Oorzaken van geweld zitten in de mens zelf, hun onderlinge omgang, ongerechtigheid en ook in onbewoonbare omgevingen die leiden tot conflicten en migratie, en dus vluchtelingen. De VN gaat een niveau dieper en kiest voor duurzame ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals). Duurzame ontwikkeling betekent geen armoede & honger, maar goede gezondheid & opleiding, gelijkheid van seksen, schoon water & energie, goed werk, goede infrastructuur, minder ongelijkheid, duurzame samenleving & klimaat, verantwoorde consumptie, zorg voor leven in water & op land. Vrede & gerechtigheid worden gewaarborgd door instituten die dit af kunnen dwingen (vergelijk Rom.13:1-7). Burgers, bedrijven & overheden werken samen voor deze wereldwijde doelen (Figuur 2).
Ook dit initiatief is niet perfect en kritiek is mogelijk. Maar zoals Luther zei, “Als Jezus morgen terugkomt, dan plant ik vandaag een boom”. We hebben verantwoordelijkheid om het goede te doen, dichtbij en veraf. Wereldvrede begint met liefde, allereerst de liefde voor de mensen die dicht bij ons staan, maar ook de mensen verder om ons heen, die zijn uitgespuugd door de samenleving.
Ook dit initiatief is niet perfect en kritiek is mogelijk. Maar zoals Luther zei, “Als Jezus morgen terugkomt, dan plant ik vandaag een boom”. We hebben verantwoordelijkheid om het goede te doen, dichtbij en veraf. Wereldvrede begint met liefde, allereerst de liefde voor de mensen die dicht bij ons staan, maar ook de mensen verder om ons heen, die zijn uitgespuugd door de samenleving.
Figuur 2. Wereldwijde doelen voor duurzame ontwikkeling.
Kritiek op duurzaam
Het World Economic Forum (WEF) brengt overheden, bedrijven en belangengroepen samen om na te denken over de duurzame ontwikkeling. Het WEF maakt geen wetten en regels, maar genereert ideeën die regeringen, bedrijven of anderen kunnen overnemen. Samenwerken is goed. Sommige ideeën zijn nuttig, andere minder. Buiten de WEF en debat in de Tweede Kamer, heeft ons kabinet heeft internationale verdragen gemaakt, zonder de consequenties te overzien.
Extreem-linkse en -rechtse politieke partijen beschouwen het WEF als de belichaming van het kwaad. Ze willen dat het kabinet alle banden hiermee verbreekt. Motie is ondersteund door de BBB, FVD, Groep Van Haga, PVV & SP. Dit past in het denken om het WEF als de grote vijand te zien en het verspreiden van leugens over de WEF, als dat deze boven de nationale wetgeving zou staan. Landen zijn autonoom om adviezen en ideeën van de WEF wel of niet op te volgen. Ze willen voorkomen dat mensen overleggen over milieuproblemen en bestrijding van armoede. Niet vanwege lastige, dure of verkeerde gevolgen, maar omdat men dit uit principe geen verantwoordelijkheid wenst.
Extreem-linkse en -rechtse politieke partijen beschouwen het WEF als de belichaming van het kwaad. Ze willen dat het kabinet alle banden hiermee verbreekt. Motie is ondersteund door de BBB, FVD, Groep Van Haga, PVV & SP. Dit past in het denken om het WEF als de grote vijand te zien en het verspreiden van leugens over de WEF, als dat deze boven de nationale wetgeving zou staan. Landen zijn autonoom om adviezen en ideeën van de WEF wel of niet op te volgen. Ze willen voorkomen dat mensen overleggen over milieuproblemen en bestrijding van armoede. Niet vanwege lastige, dure of verkeerde gevolgen, maar omdat men dit uit principe geen verantwoordelijkheid wenst.
John Jacobs,
21 augustus 2023
Gele teksten staan niet in gedrukte versie, omwille van de ruimte.
21 augustus 2023
Gele teksten staan niet in gedrukte versie, omwille van de ruimte.