Licht & helderheid verschaffen.

John Jacobs,
24 oktober 2022

Opening voor de Beraadgroep Samenlevingsvragen, Duurzaamheid en Vrede van de Raad van Kerken.

Jozua 24:13-17a.

Zo gaf Ik u een land waarvoor gij niet hebt gezwoegd, steden die gij niet hebt gebouwd maar waarin gij toch woont, en zo eet gij van wijngaarden en olijfbomen die gij niet hebt geplant'. `Vreest dan God en dient Hem oprecht en trouw. Doet de goden weg, die uw voorouders aan de overkant van de Rivier en in Egypte hebben vereerd, en weest dienaren van God. Als u God niet verkiest te dienen, kiest dan nu wie u wel wilt dienen: de goden die uw voorouders aan de overkant van de Rivier hebben vereerd, of de goden van de Amorieten, in wier land u woont. Ik en mijn familie, wij dienen God. Het volk antwoordde: `Wij denken er niet aan, God te verlaten en andere goden te dienen. God, onze God, heeft ons en onze vaderen uit Egypte geleid, uit het slavenhuis.

Mattheus 6:19-24

Verzamelt u geen schatten op aarde, waar ze door mot en worm vergaan en waar dieven inbreken om te stelen; maar verzamelt u schatten in de hemel, waar ze niet door mot of worm vergaan en waar dieven niet inbreken om te stelen. Waar uw schat is, daar zal ook uw hart zijn. De lamp van het lichaam is het oog. Wanneer dus uw oog helder is, zal heel uw lichaam verlicht zijn. Is echter uw oog slecht, dan is heel uw lichaam duister. Indien dus zelfs uw innerlijk licht duister is, hoe erg zal dan de duisternis zijn! Niemand kan twee heren dienen: hij zal de een haten en de ander liefhebben, ofwel de een aanhangen en de ander verachten. Gij kunt niet God dienen en de mammon.

In onze samenleving draait het steeds meer om de korte-termijn economie en keuze van het individu, ten koste van het collectief en daarmee ten koste van de ander. Dat is strijdig met het dubbelgebod om van God en medemens te houden.
Het contrast met de bijbelgedeeltes is groot.

In de coronabestrijding moeten sectoren hun eigen afweging maken, zodat de overheid geen gezamenlijk beleid hoeft te bepalen en de verantwoordelijk kan afschuiven als het misgaat en de zorg overstroomt. Er is geen evaluatie geweest van de gevolgen van eerder beleid.
Huizen zijn vooral een belegging in duur vastgoed, waardoor te weinig goedkope kleine woningen zijn en veel mensen dakloos zijn.
Zorg is een economische markt geworden, waarbij de eenvoudige zorg commerciële kansen biedt op megawinsten, maar de complexe zorg verschraalt.
Klimaatuitdagingen verliezen het van korte termijn economische belangen zoals de luchtvaart en het transport.
De overvoeding met stikstofverbindingen in de natuurgebieden wordt alleen op de boeren afgewenteld. Ammoniak komt uit de veehouderij, maar stikstofoxides vooral uit verbranding door verkeer, industrie en energiecentrales – met de hoogste concentraties rond Amsterdam, Rotterdam en Tata steel. Er wordt niet gekeken naar een integrale oplossing over alle bronnen van stikstofproductie - vervoer over weg en vliegtuigen en belangen afgewogen met voedselvoorziening.
De zogenaamde vergroening door verschuiving van aardgas naar olie naar houtverbranding zal de uitstoot van CO2 en NOx doen toenemen, terwijl de oppervlakte van bossen zou moeten toenemen om koolstof en stikstofverbindingen op te nemen uit de atmosfeer.
Asielzoekers worden brood, bed, bad – basisvoorzieningen ontzegt, terwijl hun asielprocedures veel te complex zijn en veel te lang duren. De opvang van Oekraïners laat zien dat we dit wel kunnen, mits we dit willen.
Buitenlanders worden gebruikt als pispaaltje van de samenleving – denk aan de toeslagaffaire – en krijgen, excusez-le-mot, de Zwarte Piet toegeschoven van woningnood.
De politiek lijkt te focussen op verdeel en heers, met onduidelijkheid als troef om standpunten polariseren vanuit een individualistische visie om daarmee de impasse te koesteren.

De uitdaging van deze tijd is hoe creëren we een eenheid om gezamenlijk deze uitdagingen aan te pakken? Dan hebben we helder zicht nodig op de problemen die we willen oplossen, in de politiek, maar ook in de samenleving. Dat vraagt een keuze van wie we willen dienen: De andere goden, het geld of de drie-ene God die liefde is. In het postmodernisme is het kiezen als samenleving op de achtergrond geraakt van de individuele keuze.

Hoe kunnen we het licht en het zout der aarde zijn door helderheid te verschaffen en smaak te geven aan samenleven?

John Jacobs,
24 oktober 2022